သံမ႑ိ ကေလာင္သြားနဲ ့ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း (သိ္ု ့) ဦးလြန္း

လန္ဒန္တိုင္းသတင္းစာ၌ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း အတၳဳပၸတၱိ ( ဘာသာျပန္သူ ေမာင္ထင္)

ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးႏိုးၾကားေသာ ေခတ္ဦး၌လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးသို႔ ေရွ႕႐ႈေသာ ေခတ္၌လည္းေကာင္း၊ အလြန္ၾသဇာတိကၠမ ႀကီးမားေသာ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ၾကာသာပေတးေန႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ကြယ္လြန္အနိစၥေရာက္သည္။ ကြယ္လြန္ေသာအခါ အသက္ (၈၉) ႏွစ္ရွိေလၿပီ။သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းသည္ လွည္းသမားတဦး၏ သားျဖစ္သည္။ ျပည္ၿမိဳ႕အနီး ရြာတရြာတြင္ ေမြးဖြားသည္။ ထိုရြာမွာ ျမန္မာမင္းဆက္တို႔၏ လြတ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ၿဗိတိသွ်တို႔ သိမ္းပိုက္လိုက္ေသာ ပဲခူးနယ္စပ္ၾကားတြင္ တည္ရွိသည္။ ႐ိုးရာဓေလ့အတိုင္း ငယ္စဥ္က မိမိဖြားရာဇာတိရွိ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ယူခဲ့ၿပီးေနာက္ မႏၱေလး ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္၌ ဆက္လက္ပညာသင္ယူခဲ့၏။


ထိုအခါ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းသည္ ၿဗိတိသွ်တို႔က ေနာက္ဆံုးမင္းဆက္ ျမန္မာဘုရင္ကို နန္းခ်သည့္ အေရးအခင္း ၌ ကိုယ္ေတြ႔ မ်က္ျမင္ႀကံဳခဲ့ရသည္။ ၁၈၉၄ ခုႏွစ္ တြင္ စာပံုႏွိပ္စက္တခု၌၀င္ေရာက္ အလုပ္လုပ္ရန္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔လာခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္၌ ဆရာလြန္းဟု တြင္သည္။ ထိုအမည္မွာ မူလအမည္ကို အနည္းငယ္လႊဲေျပာင္းထားေသာ အမည္ျဖစ္သည္။ (အဂၤလိပ္တို႔၌ အမည္ေရွ႕တြင္ ေမာင္၊ ကို၊ ဦး၊ ဆရာစေသာ ဂုဏ၀ုဒၶိကို ေဖာ္ျပသည့္အေလ့အထမရွိ။ ထို႔ေၾကာင့္ ငယ္စဥ္ကေမာင္လြန္း၊ လူပ်ဳိအရြယ္၌ ကိုလြန္း၊ အသက္ႀကီးလာ ေသာအခါ ဦးလြန္း၊ ဆရာသမား ျဖစ္လာေသာအခါ ဆရာလြန္းဟူ၍ အမည္အမ်ဳိးမ်ဴိး ေျပာင္းလဲလာပံုကို အဂၤလိပ္သတင္းစာဖတ္ ပရိသတ္တို႔ ႐ုတ္တရက္နားလည္ရန္ခက္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆရာလြန္း အေၾကာင္းကိုေရးသား ရာ၌ ထိုအမည္ သည္ အနည္းငယ္ ေျပာင္းလဲ လာေသာအမည္ဟု သိလြယ္ေအာင္ေရးျခင္းျဖစ္သည္။ ဘာသာျပန္သူ) ထို႔ေနာက္ ဆရာလြန္းသည္ ျပဇာတ္မ်ားကိုေရးသည္ သူေရးေသာ ျပဇာတ္မ်ားမွာ ပုဒ္ေရ (၈၀) ခန္႔ရွိသည္။

ဆရာလြန္းသည္ နေဘထပ္ကာရန္မ်ားႏွင့္ ကဗ်ာသီကံုးေရးသားရာ၌ အလြန္သြက္သြက္လက္လက္ ေရးတတ္သည္ ျဖစ္ရကား၊ ယင္းအရည္အခ်င္းသည္ သူ သတင္းစာေလာကထဲသို႔ ၀င္ေရာက္ရာ၌ မ်ားစြာအေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေလသည္။ သတင္းစာေလာကထဲသို႔ ၀င္လာခါစ၌ ေမာ္လၿမိဳင္တြင္
ထုတ္ေ၀ေသာ သတင္းစာတြင္ ပထမေဆာင္ရြက္သည္။ သို႔ေသာ္ မၾကာမီ ၁၉၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕၌ ထုတ္ေ၀ေသာ သူရိယ သတင္းစာတြင္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကုိင္ရာ ႏိုင္ငံေရးကို စိတ္ပါ၀င္စား လာေလသည္။

သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းသည္ ျမန္မာ့႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ႀကီးျပင္းခဲ့သူ ျဖစ္သည့္အေလ်ာက္ အဂၤလိပ္စာကို သင္ယူျခင္းမျပဳခဲ့ေခ်။ တသက္ပန္လံုး ျမန္မာ့အဂၢိရတ္ပညာတြင္ ထထႂကြႂကြ လိုက္စားခဲ့သည္။ သူရိယသတင္းစာသည္ ျမန္မာသတင္းစာတို႔တြင္ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အေရး အသားတို႔ကို ပထမဦးဆံုးေရးသားထားေသာ သတင္းစာျဖစ္သည္။ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းႏွင့္ ေရးေဘာ္ေရးဘက္တို႔သည္ ထိုစဥ္က ဟုမၼ႐ူး ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အေၾကာင္းကို သတင္းစာထဲ၌ေဆြးေႏြးေလ့ရွိရာ ယင္းသို႔ေဆြးေႏြးသည္ကို သေဘာတူ၍ ႀကိဳဆိုသည္။ အဂၤလိပ္တို႕၏ အျပဳအမူကို ခံုမင္၍ ျမန္မာအမည္ေရွ႕တြင္ မစၥတာဟု ေခါင္းတပ္ေသာ သူတို႔ကို သေရာ္ေသာအားျဖင့္ ထိုေခတ္က ေက်ာ္ၾကားေသာ ျမန္မာ၀တၳဳတပုဒ္၌ ပါေသာအမည္ တခုကိုယူ၍ မိမိကုိယ္ကိုမိမိ မစၥတာေမာင္မိႉင္းဟု ကေလာင္အမည္ကိုေပးသည္။

သူရိယသတင္းစာတြင္လုပ္ကိုင္ေနေသာ ဆယ္ႏွစ္တာအတြင္း၀ယ္ ျမန္မာတို႔သည္ အတိတ္၌ ဇာတိဂုဏ္ေရာင္ ထြန္းေျပာင္ခဲ့သည္ကို ျပန္လည္သတိရေစျခင္းငွာ “ဋီကာ” အဖြဲ႔မ်ားကို ေရးသား သည္။ ထို႔ျပင္ ျမန္မာစာေပမ်ားကိုလည္း ျပဳစုသည္။ ထိုအေရးအသားမ်ားကို ႏိုင္ငံအစိုးရက အေရးယူျခင္းမျပဳေသာ္ျငားလည္း ထိုအေရးအသားတို႔သည္ အျခားတပါးေသာသူတို႔က တိုက္႐ိုက္ေရးသားေသာ အေရးအသားမ်ားထက္ပို၍ ျမန္မာႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚတို႔ကို
ျဖန္႔ခ်ီရာ၌ အဆင့္အတန္းျမင့္ျမင့္ႏွင့္ ထိေရာက္သည္။ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းသည္ ထိုေခတ္က ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား ကိုယ္က်ဳိးရွာ၍ အရည္အခ်င္းမျပည့္မ၀ႏွင့္ ေပ်ာ့ညံ့ညံ့ အလုပ္လုပ္သည္
ကိုလည္း ႐ႈတ္ခ်ေ၀ဖန္ေလ့ရွိသည္။

သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းသည္ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္တြင္ ပါတီသစ္တပါတီအေနျဖင့္ ထင္ရွားလာေသာ တို႔ဗမာ အစည္းအ႐ံုးကို သူ၏ ၾသဇာတိကၠမႏွင့္ ၀င္ေရာက္အားေပးကူညီရာ၊ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္တြင္ နာယက ျဖစ္လာေလသည္။ ထိုအခါ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုး၀င္တို႔၏ ဓေလ့ကိုလုိက္၍ မိမိကိုယ္တိုင္ သခင္ နာမည္ကို ခံယူသည္။ ဤသည္တြင္ ကြယ္လြန္သည္အထိ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းအမည္ျဖင့္ ထင္ရွား သည္။

တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုး၌ ေဆာင္ရြက္ေသာအခါ ေနာင္အခါတြင္ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာၾကမည့္ ေခတ္ လူငယ္မ်ားကို အႀကံအဥာဏ္တို႔ျဖင့္ အားေပး အားေျမႇာက္ျပဳရာ ထိုလူငယ္မ်ားတသိုက္တြင္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးကို ၿဗိတိသွ်တို႔ႏွင့္ေစ့စပ္၍ ရေအာင္ ယူခဲ့ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ဦးႏုတို႔ အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဂ်ပန္တို႔သိမ္းပိုက္စဥ္က သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းသည္ ၀န္ႀကီးအဆင့္အတန္းရွိေသာ ရာထူးဌာနႏၱရတခု၌ ေခတၱ၀င္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ စစ္ႀကီးၿပီးေသာအခါ ထုိရာထူးမွထြက္၍ အၿငိမ္းစားေနထိုင္ခဲ့သည္။

ျမန္မာစာေပကို အေၾကာင္းျပဳ၍ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းအား အလၤကာေက်ာ္စြာဘြဲ႔ကို အပ္ႏွင္းသည္။ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းသည္ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕၀င္တဦး ျဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္တြင္ စတာလင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို ခ်ီးျမႇင့္ျခင္းခံရသည္။ မိမိ၏ ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ခြင့္ကို အခ်ဳပ္အခ်ယ္ ျပဳမည့္ ရာထူးဌာနႏၱရတို႔ကို ျငင္းပယ္၍ တသက္ပတ္လံုး ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး အက်ဳိးငွာသာလွ်င္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေလသည္။

ဘာသာျပန္သူ၏မွတ္ခ်က္ - လန္ဒန္တိုင္းသတင္းစာသည္ ပါတီဂိုဏ္းဂဏ ၾသဇာခံသတင္းစာမဟုတ္၊ လြတ္လပ္စြာေရးသား သည့္ ေပၚလစီကို လက္ကိုင္ျပဳသည့္ သတင္းစာျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုသတင္းစာ၏ အာေဘာ္ကို အျခားတပါးေသာ ႏိုင္ငံတို႔က ႀကိဳက္သည္လည္းရွိလိမ့္မည္။ မႀကိဳက္သည္လည္းရွိလိမ့္မည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဂ်င္နရယ္ပရင္ဒါဂတ္ ၀င္ေရာက္သိမ္းပိုက္စဥ္က လန္ဒန္တိုင္းသည္ အဂၤလိပ္ စစ္တပ္တို႔၏ အျပဳအမူကို ျပစ္တင္ ႐ႈတ္ခ်ေသာ သတင္းမ်ားေရးသားသည္။ သို႔ရာတြင္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံသည္ ၿဗိတိသွ်ႏိုင္ငံျဖစ္လာေသာ အခါမူကား ၿဗိတိသွ်တို႔၏ အက်ဴိးစီးပြားကိုငဲ့၍သာ ေရးသားသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အေျပာင္းအလဲစီမံကိန္းမ်ား ေပၚေပါက္ေသာ ၁၉၂၀
တ၀ိုက္ေခတ္၌မူကား လန္ဒန္တိုင္းသည္ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ ဦးဘေဘ၊ ဦးသိန္းေမာင္စေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔ကို ကူညီ၍ ျမန္မာ့အာေဘာ္ကို တင္ျပေပးသည္။ ဤသဘာ၀ကား ကမၻာ့အေရးအခင္းတို႔၌ လြတ္လပ္စြာ စဥ္းစား ဆင္ျခင္၍ လြတ္လပ္စြာ အဆံုးအျဖတ္ေပးေသာ သဘာ၀ပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုသတင္းစာအာေဘာ္ကို ႀကိဳက္ေသာ္ရွိ၊ မႀကိဳက္ေသာ္ရွိ အမ်ားက ေလးစားၾကေပသည္။

ထင္ရွားေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔ ကြယ္လြန္ေသာအခါ လန္ဒန္တိုင္းသည္ နာေရးသတင္းက႑၌ ကြယ္ လြန္သူ ပုဂၢိဳလ္တို႔၏ အတၳဳပၸတၱိကို ေဖာ္ျပ ေလ့ရွိသည္။ ဤသို႔ေဖာ္ျပရာ၌လည္း ေတာ္႐ံုတန္႐ံု ပုဂၢဳိလ္တို႔ကို ေဖာ္ျပေလ့မရွိေခ်။ ၀ိဇၨာပညာေရးရာ၊ သိပၸံပညာေရးရာ၊ စာေပေရးရာ၊ အႏုပညာ
ေရးရာ၊ ကမၻာ့ေရးရာတို႔တြင္ ကမၻာ့ဂႏၱ၀င္ထဲ ၀င္ထိုက္သည္ဟု ယူဆမွသာလွ်င္ ေဖာ္ျပေလ့ရွိသည္။ ယင္းသို႔ေဖာ္ျပရာ၌လည္း ကမၻာႏွင့္ စပ္ဆိုင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္လွ်င္ ရန္သူမိတ္ေဆြဟူ၍ သေဘာ မထားဘဲ တတ္ႏိုင္သမွ် တိတိက်က် ေလ့လာစံုစမ္း၍ ေဖာ္ျပေလ့ရွိသည္။

စစ္စစ္ ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာ၀ါဒ မ်က္စိႏွင့္ၾကည့္လွ်င္ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းသည္ အင္ပိုင္ယာ နယ္ခ်ဲ႕ သမားတို႔၏ အဓိကရန္သူ ျဖစ္ေပ သည္။ သို႔ပါလ်က္ႏွင့္ လန္ဒန္တိုင္းသည္ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းကို ရန္သူကဲ့သို႔မၾကည့္၊ မ်ဴိးခ်စ္စာေပပညာရွင္တဦးကဲ့သို႔သာျမင္သည္။ ဤအျမင္ျဖင့္ ေရးသားျခင္း
သည္ အေရးခံရသူကို ဂုဏ္ျပဳသည္ႏွင့္အမွ် ေရးသူကိုလည္း ဂုဏ္တက္ေစသည္။ က်ေနာ္ေလ့လာ ၾကည့္၍ရသမွ်ႏွင့္ ေျပာရမည္ဆိုပါက ျမန္မာေခါင္းေဆာင္တို႔တြင္ ဤကဲ့သို႔ ေရးသားဂုဏ္ျပဳခံရသူမွာ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႉင္းသာလွ်င္ အာဒိ (ေရွးဦး) ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္သည္။

( ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ (၂၅) ရက္ေန႔။ လန္ဒန္တိုင္းသတင္းစာ)။