A/H1N1တုပ္ေကြး ကူးစက္ေရာဂါ ႏွင့္ျမန္မာျပည္။

ကမာၻ႕က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ (WHO)က ကမာၻ႕ကပ္ေရာဂါအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားေသာ A/H1N1တုပ္ေကြး ကူးစက္ေရာဂါသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သို႔လည္းျပန္႔ႏွံ႕ေရာက္ရွိလာၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ အသက္(၁၃)ႏွစ္အရြယ္မိန္းကေလးတစ္ဦးတြင္ အဆိုပါေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံ ထား ရေၾကာင္း ႏုိင္ငံပုိင္သတင္းဌာနမ်ားက ေၾကညာသည္။ အဆိုပါ မိန္းကေလးသည္စကၤာပူႏိုင္ငံမွ ဇြန္လ(၂၆)ရက္ေန႔၊ ေန႔လယ္ပိုင္းတြင္ ေလယာဥ္ခရီးစဥ္ 3k 585ျဖင့္ ရန္ကုန္ေလဆိပ္သို႔ ေရာက္ရွိလာျခင္းျဖစ္ၿပီး ထိုစဥ္က သူမထံတြင္ ေရာဂါပိုး ကူးစက္ထားသည့္ လကၡဏာ မ်ိဳး မေတြ႕ခဲ့ရေခ်။ သို႔ေသာ္ ယင္းမိန္းကေလးမွာ ညေနပိုင္း သူမ၏ tutorialအခန္းသို႔ ေရာက္ရွိလာခ်ိန္တြင္ အျပင္းဖ်ားလာၿပီး အေျခ အေန ဆိုးလာေသာေၾကာင့္ ညတြင္းခ်င္းရန္ကုန္ေဆးရံုႀကီးသို႔ တင္ပို႔ခဲ့ရသည္။ ေဆးရံုမွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက လိုအပ္ေသာ စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီးေနာက္ မိန္းကေလးသည္ A/H1N1 ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ကူးစက္ခံထားေၾကာင္း အတည္ျပဳ ေၾကညာ ခဲ့သည္။ ယခုအခါမိန္းကေလး၏ မိသားစုႏွင့္ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြမ်ား အားလံုးတို႔ကိုသီးသန္႔ခြဲထားၿပီး သတိျပဳ ေစာင့္ေရွာက္ထားေၾကာင္း သိရသည္။
မိန္းကေလးႏွင့္အတူ ေလယာဥ္ခရီးစဥ္တြင္ လိုက္ပါလာသည့္ အျခားခရီးသည္ (၉၁)ဦးကိုလည္း က်န္းမာေရး စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ကာ
ေစာင့္ၾကည့္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဆးရံုအသိုင္းအ၀ိုင္းက ဆိုသည္။ အဆိုပါမိန္းကေလးသည္ ဇြန္လ(၂၁)ရက္ေန႔က မိသားစုႏွင့္ စကၤာပူသို႔
ေခတၱသြားေရာက္ၿပီး ျပန္လာခ်ိန္တြင္ ယခုကဲ့သို႔ ေရာဂါကူးစက္ျခင္းခံခဲ့ရေၾကာင္း သိရသည္။ ႏိုင္ငံအတြင္း A/H1N1ကို ပထမဆံုး ေတြ႕ရွိၿပီး ေနာက္ျမန္မာ့က်န္းမာေရး တာ၀န္ရွိပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ကူးစက္ႏႈန္းလ်င္ျမန္ျပင္းထန္ေသာ အဆိုပါ ဗိုင္းရပ္စ္ကို တားဆီး ကာကြယ္ႏိုင္ေရး ပိုမိုအားထည့္ ႀကိဳးပမ္းသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံပုိင္သတင္းဌာနမ်ားက ေၾကညာသြားသည္။ က်န္းမာေရး ၀န္ႀကီးဌာနသည္ A/H1N1ဗုိင္းရပ္စ္ကုိ ႏိုင္ငံအတြင္း မေတြ႕ရွိရမီ ဧၿပီလ(၂၅)ရက္ေန႔ကတည္းက ေလဆိပ္၊ သေဘၤာဆိပ္ႏွင့္
နယ္စပ္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး ဂိတ္မ်ားတြင္ က်န္းမာေရး စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနခဲ့ေၾကာင္းလည္း သိရွိရသည္။ ဇြန္လ(၂၉)ရက္ေန႕ WHO၏ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ကမၻာတဝွမ္း A/H1N1ဗုိင္းရပ္စ္ ကူးစက္ခံေနရသူ (၇၀,၈၉၃)ဦး႐ွိၿပီးေသဆုံးသူ(၃၁၁)ဦး႐ွိၿပီျဖစ္သည္။

ကမၻာ့လူတုပ္ေကြးကပ္ေရာဂါ ကာကြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး သတိေပးႏႈိးေဆာ္ခ်က္

၁။ ကမၻာ့လူတုပ္ေကြးကပ္ေရာဂါသည္ လူမွလူသုိ႕ လ်င္ျမန္စြာ ကူးစက္လ်က္႐ွိသည္။
ကမၻာ့လူတုပ္ေကြးေရာဂါသည္ ၂၀၀၉ခုႏွစ္ ဇြန္ ၁၁ ရက္အထိ ႏုိင္ငံေပါင္း ၇၄ ႏုိင္ငံသုိ႕ ပ်ံ႕ႏွံ႕ကူးစက္ကာ ဓာတ္ခြဲခန္းစမ္းသပ္ အတည္ျပဳခ်က္အရ ၂၈၇၇၄ ဦး ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ၁၄၄ ဦး ေသဆုံးခဲ့သည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕က ကမၻာ့ လူတုပ္ေကြး ကပ္ေရာဂါ(Human Influenza Pandemic) ျဖစ္ပြားေနေၾကာင္း ဇြန္ ၁၁ ရက္တြင္ ေၾကညာခဲ့သည္။

၂။ ကမၻာ့လူတုပ္ေကြးကပ္ေရာဂါသည္ လူမွလူသုိ႕ ကူးစက္ျမန္ျခင္းႏွင့္တုပ္ေကြးဗုိင္းရပ္စ္ အသစ္ျဖစ္၍ လူအမ်ားတြင္ ခံႏုိင္ရည္စြမ္းအား
မ႐ွိေသးျခင္းတုိ႕ေၾကာင့္ ေအာက္ပါအႏၱရာယ္မ်ားကုိ ႀကဳံေတြ႕ရမည္။

(က) အသက္အ႐ြယ္မေ႐ြး ေရာဂါျဖစ္ပြားျခင္း၊

(ခ) ကေလးမ်ား၊ အသက္အ႐ြယ္ႀကီးရင့္သူမ်ား၊ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မ်ား၊ ႏွလုံး၊အဆုတ္ႏွင့္ ဆီးခ်ဳိစသည့္ နာတာ႐ွည္ေရာဂါ႐ွိသူမ်ားႏွင့္
ခုခံအားက်ဆင္းမႈ႐ွိသူမ်ားတြင္ အသက္ဆုံး႐ႈံးမႈ ပုိမုိမ်ားျပားႏုိင္ျခင္း၊

(ဂ) တုပ္ေကြးလူနာမ်ာ လ်င္ျမန္စြာမ်ားျပားလာျခင္းေၾကာင့္ ေဆးဝါး၊ ေဆးပစၥည္းႏွင့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေ႐ွာက္မႈ လုိအပ္ခ်က္မ်ား ျဖစ္ေပၚျခင္း၊

(ဃ) စီးပြားေရးႏွင့္ ကုန္သြယ္မႈလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ထိခုိက္ဆုံးရႈံးမႈမ်ားျဖစ္ေပၚျခင္း၊

(င) ေရာဂါျပန္႕ပြားမႈကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္အတြက္ လူအမ်ား စုေဝးေဆာင္႐ြက္ရသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား၊ ေက်ာင္းမ်ား၊ ဘာသာေရးပြဲမ်ားႏွင့္ ပြဲလမ္းသဘင္မ်ားကုိပိတ္ပင္တားဆီးရန္ လုိအပ္လာႏုိင္ျခင္း၊

(စ) ႏုိင္ငံ၏ အဓိကဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ပုံမွန္ေဆာင္႐ြက္ႏုိင္ရန္အခက္အခဲမ်ား ႀကဳံေတြ႕လာႏုိင္ျခင္း၊

၃။ ကမၻာ့လူတုပ္ေကြးကပ္ေရာဂါ၏ အႏၱရာယ္မ်ားကုိ ကာကြယ္ရန္ႏွင့္ ဆုံး႐ႈံးမႈမ်ား ေလ်ာ့နည္းရန္အတြက္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ
ႀကဳိတင္ကာကြယ္မႈလုပ္ငန္းမ်ားကုိ ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လုံးကလုိက္နာေဆာင္႐ြက္ရန္ အထူးအေရးႀကီးသည္။

(က) ျပည္သူ တစ္ဦးခ်င္းအေနျဖင့္ ေဆာင္႐ြက္ရန္ -

- တစ္ကုိယ္ေရသန္႕႐ွင္းမႈကုိ ဂ႐ုျပဳေဆာင္႐ြက္ျခင္း၊
- ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆုိးလ်င္ လက္ကုိင္ပဝါျဖင့္ ဖုံးအုပ္ျခင္း၊
- လက္ကုိဆပ္ျပျဖင့္ စင္ၾကယ္စြာေဆးေၾကာျခင္း၊
- ေကာင္းစာအိပ္စက္အနားယူျခင္း၊
- အာဟာရျပည့္ဝသည့္ အစားအစာမ်ားစားသုံးျခင္း၊
- ကုိယ္လက္လႈပ္႐ွားမႈ မွန္မွန္ျပဳလုပ္ျခင္း၊
- ေလေကာင္းေလသန္႕ရ႐ွိေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ေနထုိင္ျခင္း၊
- လူထူထပ္ေသာေနရာႏွင့္ ပြဲလမ္းသဘင္မ်ားသုိ႕ သြားေရာက္ျခင္းမွ ေ႐ွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊
- အရက္လြန္ကဲစြာ ေသာက္သုံးျခင္းႏွင့္ မူးယစ္ေဆးဝါး သုံးစြဲျခင္းမွ ေ႐ွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊
- ေရာဂါျဖစ္ပြားသူမ်ားႏွင့္ သံသယ႐ွိသူမ်ားမွ (၆)ေပအကြာတြင္ ေနထိုင္ျခင္း၊
- ေရာဂါမကူးစက္ေစရန္ ႏွာေခါင္းႏွင့္ ပါးစပ္ကုိ လုံေအာင္ဖုံးအုပ္သည့္
ပါးစပ္ ႏွာေခါင္းစည္း(Surgical Mask)ကို အသုံးျပဳျခင္း၊
- ေရာဂါ႐ွိသူ၏ေနအိမ္ႏွင့္ ေဆး႐ုံမ်ားသုိ႕ မလိုအပ္ဘဲ သြားေရာက္ျခင္းမွ ေ႐ွာင္ၾကဥ္ျခင္း၊
- မိမိတြင္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား႐ွိသည္ဟု ယူဆပါက နီးစပ္ရာက်န္းမာေရးဌာနသုိ႕အျမန္ဆုံးသတင္းေပးပုိ႕ အကူအညီေတာင္းခံျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရမည္။

(ခ) စာသင္ေက်ာင္း၊ လုပ္ငန္းခြင္၊ ဟုိတယ္၊ လူမႈေရးရိပ္သာႏွင့္ ေဂဟာမ်ားတြင္ -
- အေဆာင္အအုံမ်ား ေလဝင္ေလထြက္ ေကာင္းမြန္ေရးအတြက္ ေဆာင္႐ြက္ျခင္း၊
- ပတ္ဝန္းက်င္သန္႕႐ွင္းေရးကို ဂ႐ုျပဳေဆာင္႐ြက္ျခင္း၊
- အမႈိက္ႏွင့္အညစ္အေၾကးမ်ားကုိ စနစ္တက်စြန္႕ပစ္ျခင္း၊
- လူ႕အသုံးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ား၊ ေလွကား၊ ဓာတ္ေလွကား၊ နံရံမ်ားႏွင့္
႐ုံးတြင္းပရိေဘာဂမ်ားကုိ တစ္ေန႕(၂)ႀကိမ္မွ (၃)ႀကိမ္ ပုိးသန္႕စင္ျခင္း၊
- စာသင္ေက်ာင္း၊ လုပ္ငန္းခြင္၊ ဟုိတယ္၊ လူႈမႈေရးရိပ္သာႏွင့္ ေဂဟာမ်ားတြင္
ေနထုိင္ေဆာင္႐ြက္သူမ်ား အားလုံး၏ က်န္းမာေရးကုိ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈျခင္း၊
- တစ္ဦးဦးတြင္ တုပ္ေကြးေရာဂါ ျဖစ္ပြားသည္ဟု သံသယ႐ွိပါက
က်န္းမာေရးဌာနႏွင့္ အျမန္ဆုံး ဆက္သြယ္ေဆာင္႐ြက္ျခင္း၊

(၄) တုပ္ေကြးေရာဂါ (သုိ႕မဟုတ္) အလားတူ ဖ်ားနာေရာဂါ ျဖစ္ပြားသူသည္ ေအာက္ပါအတုိင္း ေနထုိင္ရမည္။

- လူနာအေနျဖင့္ ပါးစပ္ ႏွာေခါင္းစည္း တပ္ဆင္ထားရမည္၊
- အျခားသူမ်ားသုိ႕ မကူးစက္ေရးအတြက္ မိမိအိမ္တြင္ပင္ ေနထုိင္ရမည္၊
- ႐ုံး၊ ေက်ာင္း၊ လုပ္ငန္းခြင္ႏွင့္ ခရီးသြားလားျခင္းမ်ားကုိ ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္၊
- ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆုိးလ်င္ တစ္သွ်ဴး (သုိ႕မဟုတ္) လက္ကိုင္ပဝါ အသုံးျပဳရမည္၊ လက္ကုိဆပ္ျပာျဖင့္ စနစ္တက် ေဆးေၾကာရမည္၊
- အာဟာရျဖစ္ေသာ အစားအစာမ်ားစားရန္ႏွင့္ အရည္မ်ားမ်ား ေသာက္ရမည္၊
- ေလေကာင္းေလသန္႕ရ႐ွိေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ေနထုိင္ရမည္၊
- က်န္းမာေရးဌာနႏွင့္ ဆက္သြယ္ေဆာင္႐ြက္ရမည္၊
- ေရာဂါကူးစက္မႈသည္ ေရာဂါစတင္ျဖစ္ပြားသည့္ အခ်ိန္မွစ၍ (၁၀)ရက္ၾကာသည္အထိ ကူးစက္ႏုိင္သည္။

(၅) မိသားစုအတြင္း တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ပြားသူအား ေအာက္ပါအတိုင္း ျပဳစုရမည္။

- လူနာကုိ ေလဝင္ေလထြက္ေကာင္းေသာ ေနရာတြင္ ထား႐ွိရမည္၊ အေျခအေနေပးပါက သီးသန္႕အခန္းတြင္ ထား႐ွိသင့္သည္၊

- ဖ်ားနာသူအား အနီးကပ္ ေစာင့္ေ႐ွာက္သူမ်ားသည္ ပါးစပ္ ႏွာေခါင္းစည္းႏွင့္ လက္အိတ္မ်ား ဝတ္ဆင္ရမည္၊ ျဖစ္ႏုိင္ပါက ပလတ္စတစ္ရင္ကာ ခါးစည္း(Apron)ကုိလည္း အသုံးျပဳႏုိင္သည္၊

- လူနာအသုံးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ား၊ အသုံးျပဳၿပီးေသာ ပါးစပ္ ႏွာ ေခါင္းစည္းႏွင့္ လက္အိတ္မ်ား စသည္တုိ႕ကုိ 0.5% available chlorine ရ႐ွိေစရန္ Bleaching Powder ဟင္းစားဇြန္းႏွစ္ဇြန္းကုိ ေရတစ္လီတာျဖင့္ ေဖ်ာ္စပ္၍ မိနစ္(၃ဝ)ခန္႕ စိမ္ထားရမည္၊ မ႐ွိလွ်င္ ေရေႏြးျဖင့္ ျပဳတ္ေလွ်ာ္ရမည္၊

- လူနာျပဳစုၿပီးတုိင္း လက္ကုိဆပ္ျပာျဖင့္ ေသခ်ာစြာ ေဆးေၾကာရမည္၊ ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ အရက္ျပန္(Alcohol rub) အသုံးျပဳႏုိင္သည္၊

- လူနာႏွင့္ အနီးကပ္ျပဳစုသူမ်ား၏ က်န္းမာေရးအေျခအေနကုိ က်န္းမာေရးဌာနသုိ႕သတင္းပုိ႕ျခင္း၊ ဆက္သြယ္ေဆာင္႐ြက္ျခင္းတုိ႕ကုိ လုပ္ေဆာင္ရမည္၊

၆။ ကမၻာ့လူတုပ္ေကြးကပ္ေရာဂါ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႕ ဝင္ေရာက္ကူးစက္မႈ မ႐ွိေစေရးအတြက္ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန အပါအဝင္ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ား၊ လူမႈေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ပုဂၢလိကက႑ႏွင့္ ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လုံးမွကမၻာလူတုပ္ေကြးကပ္ေရာဂါ ႀကဳိတင္ ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကုိ အမ်ဳိးသားေရးအသြင္ျဖင့္ အ႐ွိန္အဟုန္ျမွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္သြားၾကရန္အထူးလုိအပ္ ေၾကာင္း ႏႈိးေဆာ္အပ္ပါသည္။

က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန