ANTI-SANCTIONS ဘာလဲ၊ ဘယ္လဲ

ေမာင္ေရႊ

" - - - - Sanction လက္နက္ဟာ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ Policy Instrument မဟုတ္ဘူး ဆိုရင္ ပိုေကာင္းမယ့္ နည္းလမ္းမ်ားကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ၿပီး ကိုယ္တိုင္လည္းက်င့္သံုး၊ အိုဘားမားအစိုးရကိုလည္း အခ်က္အလက္နဲ႔ တင္ျပၾကဖုိ႔ တာဝန္က ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီ အေရး လိုလားသူမ်ားရဲ႕ တာဝန္ျဖစ္ပါတယ္။ မိတ္ေဆြေတြပ်က္ အင္အားေတြ ျပဳန္းတီးသြားရေလာက္ေအာင္ အႀကီး အက်ယ္ ျငင္းခံုၾကရမယ့္ ကိစၥတစ္ခု မဟုတ္ဘူး- - - -"

ယခုတေလာ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာ စစ္အစိုးရ အေပၚ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈမ်ားကို ေဝဖန္သံေတြနဲ႔အတူ anti-sanction campign ေတြ အရိွန္ျမင့္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနၾကတာ ေတြ႔ျမင္ ၾကားေနရပါတယ္။ အစကနဦးပိုင္း ေဝဖန္မႈမ်ားမွာ “U.S Sanctions ေတြဟာ ထိေရာက္မႈ မရိွႏိုင္ဘူး၊ မရည္ရြယ္တဲ့ အက်ဳိးဆက္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တယ္၊ အေမရိကန္ အစိုးရအေနနဲ႔ ဒီ sanctions ကိစၥေတြကို ျပန္လည္ သံုးသပ္ဖုိ႔လိုတယ္္” ဆိုတဲ့ အသံေတြ ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ ယခု ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ US sanctions ကို အျပည့္အဝ ေထာက္ခံေနတဲ့ NLD ကို ျပစ္မွတ္ထား ရႈတ္ခ်တဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ၊ စာတမ္း၊ စာေစာင္ေတြကို ျပည္တြင္း/ျပည္ပ ႏွစ္ေနရာစလံုးမွာ ျမင္ေတြ႔လာရပါတယ္။ ဒီေတာ့ Sanction ေတြဘာ ေၾကာင့္ လုပ္ထားတာလဲ၊ Anti-sanction ေတြ ဘာေၾကာင့္ ျပန္လုပ္ရတာလဲ၊ ဘယ္ကိုဦးတည္ေနတာလဲ၊ NLD က ဘာလုိ႔ ပစ္မွတ္ျဖစ္လာတာလဲ စသျဖင့္ ေတြးမိပါေတာ့တယ္။

ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈကို ေလ့လာ သံုးသပ္မႈတဲ့ အခါမွာ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ကြင္းဆက္မ်ား အားလံုးကို ေလ့လာမွ ျဖစ္ေၾကာင္းကုန္စင္ သိႏိုင္မွာ ျဖစ္သလို မိမိရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ ဘယ္လိုရိွသင့္တယ္ ဆိုတာလည္း ကိုယ္ပိုင္အေတြးနဲ႔ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အေမရိကန္ရဲ႕ အမ်ဳိးသားေရး အက်ဳိးစီးပြား၊ ဒါကို အေျခခံတဲ့ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာျပည္ေရးရာ မူဝါဒ၊ အဲဒီ မူဝါဒပါ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္ဖုိ႔ အေကာင္အထည္ ေဖာ္တဲ့ နည္းလမ္းမ်ား၊ စတာေတြဟာ စစ္အစိုးရအေပၚ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈမ်ားနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ကြင္းဆက္မ်ားဟာ ထည့္သြင္း ေလ့လာရမယ့္ အခ်က္မ်ား ျဖစ္လာပါတယ္။

အေမရိကန္ရဲ႕ အမ်ဳိးသားေရး အက်ဳိးစီးပြား

အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ဆိုရရင္ လြတ္လပ္မႈ၊ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး၊ လံုၿခံဳၽမႈ၊ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ျပည့္စံုၾကြယ္ဝမႈ၊ ခိုင္မာ ေတာင့္တင္းတဲ့ စီးပြားေရး၊ သာယာတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္၊ ျမင့္မားတဲ့ ဘဝ အရည္အေသြး၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္၊ ႏိုင္ငံတကာ မိသားစုနဲ႔ အတူအကြ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈ စတဲ့အခ်က္မ်ားဟာ အေမရိကန္ ျပည္သူေတြ အတြက္ အေရးပါတဲ့ အက်ဳိးစီးပြားေတြ၊ တနည္းအားျဖင့္ အမ်ဳိးသားေရး အက်ိဳးစီးပြား National Interest ေတြ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္ပေရးရာမူဝါဒေတြ ခ်မွတ္မႈအေပၚ လႊမ္းမိုးေနတဲ့ အခ်က္မ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာျပည္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ရွဳျမင္ခ်က္

အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္ကို တင္ျပတဲ့ မူဝါေဒေရးရာ စာေစာင္ စာတမ္းမ်ားက ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားကို ၾကည့္ရင္ ျမန္မာျပည္ အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားကို အေျခခံတဲ့ ရႈျမင္ခ်က္မ်ားကို ႏိုင္ငံအဆင့္နဲ႔ ေဒသဆိုင္ရာ အဆင့္အျဖစ္ ႏွစ္မ်ဳိး ခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံအဆင့္အေနနဲ႔ ၁၉၆၂ခုႏွစ္ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းၿပီးတဲ့ေနာက္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရး ယိုယြင္းကာ ႏိုင္ငံသားမ်ားဒုကၡ ေရာက္ခဲ့ရတယ္၊ ၁၉၈၈ မွာ ေက်ာင္းသားမ်ား စတင္ ဦးေဆာင္ ခဲ့တဲ့ တိုင္းျပည္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈကိုလည္း စစ္အာဏာရွင္မ်ားက အင္အားသံုး ၿဖိဳခြဲခဲ့ၾကတယ္၊ ဒီေနာက္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ သူ႔ရဲ႕ NLD ပါတီဟာ အဓိက အတိုက္အခံ အဖဲြ႔အစည္းအျဖစ္ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရး နယ္ပယ္မွာ ေပၚထြန္းလာတယ္၊ ၁၉၉ဝ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD က အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ရခဲ့ ေပမယ့္ စစ္အစိုးရက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအဝင္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမာက္ခံအမတ္မ်ား၊ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ားကို ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ႏွစ္ရွည္ ေထာင္သြင္း အက်ဥ္းခ်ျခင္းမ်ားျဖင့္ တုံ႔ျပန္ခဲ့တယ္၊ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္မွာ ေလာင္စာဆီေစ်းႏႈန္း ႀကီးျမင့္မႈက အစျပဳလုိ႔ အေထြေထြ စီးပြားေရး ၾကပ္တည္းလာမႈအေပၚ ၿငိမ္းျခမ္းစြာ ဆႏၵျပခဲ့ၾကတဲ့ ရဟန္းသံဃာမ်ားကို အင္အားသံုး ၿဖိဳခြဲႏွိမ္ႏွင္းခဲ့တယ္၊ စတဲ့ ရွဳျမင္သံုးသပ္ခ်က္မ်ားကို ေတြ႔ရပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ မူးယစ္ေဆးဝါး ျပႆနာမ်ား၊ ေနရပ္ကို စြန္႔ခြာထြက္ေျပးေနရတဲ့ ဒုကၡသည္ျပႆနာမ်ား၊ HIV/AIDS အစရိွတဲ့ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား၊ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးမ်ား အပါအဝင္ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာ မ်ားကိုေတာ့ ေဒသအဆင့္ကို ျခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ ျပႆနာမ်ားအျဖစ္ ရွဳျမင္သံုးသပ္ထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာမူဝါဒရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား

အေမရိကန္အစိုးရက သူ႔ရဲ႕ ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာ မူဝါဒပါ ရည္မွန္းခ်က္၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ အသီးသီးကို ခ်မွတ္ရာမွာ အထက္ပါ ရွဳျမင္သံုးသပ္မႈမ်ားကို အေျခခံကာ ခ်မွတ္ထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေယဘုယ် ရည္မွန္းခ်က္ (Overall Policy Goal) အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ဒီမိုကေရစီ နည္းက်တဲ့ ဖဲြ႔စည္းမႈ ပံုသ႑ာန္တစ္ရပ္ ျဖစ္ထြန္းလာဖုိ႔၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားအေပၚ ေလးစား တန္ဖိုးထားလာေစဖုိ႔၊ UNHCRရဲ႕ ႀကီးၾကပ္ ေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔အတူ ဒုကၡသည္မ်ား၊ ေနရပ္ ကို စြန္႔ခြာထြက္ေျပးေနရသူမ်ား ျပန္လည္ အေျခခ်ႏိုင္ေစဖုိ႔၊ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားမွာ ပူးေပါင္း ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္လာႏိုင္ေစဖုိ႔၊ ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္မႈကို ေဆာင္ၾကဥ္းေပးႏိုင္ေစဖုိ႔၊ ဒုတိယ ကမာၻစစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေပ်ာက္ဆံုးသြားၾကတဲ့ အေမရိကန္ ဝန္ထမ္းမ်ား ရွာေဖြေရးမွာ အျပည့္အဝ တာဝန္ယူ ႏိုင္ေစဖုိ႔၊ HIV/AIDS အပါအဝင္ ကူးစက္ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေစဖုိ႔၊ လူကုန္ကူးမႈေတြ ပေပ်ာက္ေစဖုိ႔၊ လုပ္အားေပး ေစခိုင္းမႈမ်ား ရပ္တန္႔ေစဖုိ႔၊ မူးယစ္ေဆးဝါး ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ျခင္းမ်ား တိုက္ဖ်က္ရာမွာ ပိုမို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေစဖုိ႔ စတဲ့အခ်က္မ်ားကို သတ္မွတ္ထားပါတယ္။

ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာ အေမရိကန္မူဝါဒရဲ႕ ဦးတည္ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား (Specific Objectives) ကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ဦးတင္ဦး၊ ဦးခြန္ထြန္းဦးတုိ႔ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား အားလံုး ခြ်င္းခ်က္မရိွ ခ်က္ျခင္း ျပန္လႊတ္ေပးဖုိ႔၊ ႏိုင္ငံေရး အဖဲြ႔အစည္းမ်ားအားလံုး ပါဝင္ၾကတဲ့ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား စတင္ႏိုင္ဖုိ႔၊ ကုလ သမဂၢအဖဲြ႔အစည္းမ်ား၊ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖဲြ႔အစည္းမ်ားရဲ႕ လူမႈဂရုဏာလုပ္ငန္းမ်ားအေပၚ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္းမ်ား ဖယ္ရွားႏိုင္ဖုိ႔၊ ကုလသမဂၢရဲ႕ တာဝန္ရိွသူမ်ား လာေရာက္ျခင္း၊ ခရီးသြားလာျခင္းမ်ားကုိ လက္ခံဖုိ႔၊ တာဝန္ယူေစဖုိ႔ စတဲ့ အခ်က္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

Sanctions ဆိုတာ Policy Instrument တစ္ခု

မူဝါဒတစ္ခု ေရးဆြဲသတ္မွတ္ၿပီးၿပီဆိုရင္ အဲဒီမူဝါဒကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖုိ႔အတြက္ နည္းလမ္းေတြ (Policy Instruments) ေရြးခ်ယ္ သတ္မွတ္ ၾကပါတယ္။ အၾကမ္းအားျဖင့္ Policy instrument (၅)မ်ဳိး ရိွပါတယ္။ ေဆြးေႏြး၊ ဆဲြေဆာင္၊ စည္းရံုးတဲ့ “Advocacy” ဆိုတဲ့ နည္းလမ္း၊ မူဝါဒ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈမွာ ပါဝင္ေနတဲ့ အစိုးရဌာနမ်ား၊ ျပည္တြင္း/ျပည္ပရိွ အဖဲြ႔အစည္းမ်ားအတြင္း ဆက္သြယ္ ဆက္ဆံေရး လမ္းေၾကာင္းေတြ ပိုေကာင္းေအာင္လုပ္၊ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျမင့္တင္ ေဆာင္ရြက္ၾကတဲ့ “Network” ဆိုတဲ့ နည္းလမ္း၊ အခြန္အတုတ္မ်ား ေလ်ာ့ေပါ့/ တိုးျမင့္ ေကာက္ခံျခင္း၊ လုိအပ္တဲ့ က႑ေတြမွာ လိုအပ္သလို ေငြေၾကး သံုးစြဲျခင္း၊ ပံ့ပိုးေပးျခင္း စတဲ့ “Money” ဆိုတဲ့ နည္းလမ္း၊ အစိုးရဌာနမ်ားက လိုအပ္တဲ့ လုပ္ငန္းမ်ား အသစ္ တီတြင္ျခင္း သုိ႔မဟုတ္ တိုးခ်ဲ႕ ေဆာင္ရြက္ေစတဲ့ “အစိုးရက တိုက္ရိုက္ပါဝင္ေဆာင္ရြက္တဲ့ နည္းလမ္း”၊ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ၊ လုပ္ထံုး လုပ္နည္းေတြ အသစ္ ေရးဆြဲျခင္း၊ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲျခင္း၊ အမိန္႔ေၾကညာခ်က္မ်ား ထုတ္ျပန္ လိုက္နာေစျခင္း ဆိုတဲ့ “ဥပေဒနည္းလမ္း”၊ အစရိွတဲ့ နည္းလမ္း (၅)သြယ္နဲ႔ အစိုးရမ်ားက သူတုိ႔ရဲ႕ မူဝါဒမ်ားကို အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ ယခု ေဆာင္းပါးရဲ႕ အဓိက အေၾကာင္းအရာျဖစ္တဲ့ ျမန္မာစစ္အစိုးရအေပၚ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈ ဆိုတာဟာ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာမူဝါဒပါ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္ ေပါက္ေျမာက္ေစဖုိ႔ ေဆာင္ရြက္ ေနတဲ့ Policy instrument အမ်ဳိးမ်ဳိးအနက္က “ဥပေဒ” အသံုးျပဳ အေကာင္အထည္ ေဖာ္တဲ့ နည္းလမ္းတစ္ခုသာ ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္အစိုးရနဲ႔ Sanction လက္နက္ …

တကယ္တမ္းက်ေတာ့ Sanctions ဆိုတဲ့ Policy Instrument ဟာ အေမရိကန္ အတြက္ အသစ္အဆန္းတစ္ခု မဟုတ္ပါဘူး၊ ဒုတိယကမာၻစစ္ ကာလအတြင္းမွာ ဝန္ရုိးတန္းႏိုင္ငံမ်ားအေပၚ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈ၊ ဒဏ္ခတ္မႈမ်ား စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ သမိုင္းနဲ႔ အေတြ႔အႀကံဳေတြ ရိွခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၆ဝ၊ ၁၉၇ဝခုႏွစ္ မ်ားမွာ အေမရိကန္တစ္ဦးတည္းက ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ သုိ႔မဟုတ္ သူ႔ မဟာမိတ္မ်ားနဲ႔ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကတဲ့ ဆိုဗီယက္ယူနီယံနဲ႔ ဝါေဆာ စစ္အုပ္စု အဖဲြ႔ဝင္ေတြ၊ တရုတ္နဲ႔ က်ဴးဘား ႏိုင္ငံမ်ားအေပၚ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈမ်ားဟာ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ ေအာင္ျမင္ခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ေအာင္ျမင္ရတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းမ်ားကေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္က ကမာၻႏိုင္ငံေရး နယ္ပယ္မွာ အေမရိကန္က သူ႔မဟာမိတ္မ်ားအေပၚ ဦးေဆာင္ႏိုင္မႈ အတိုင္းအတာ၊ သူ႔ရဲ႕ စီးပြားေရးက႑နဲ႔ လႊမ္းမိုးႏိုင္တဲ့ ဓနအင္အားေတြေၾကာင့္ လုိ႔ ပညာရွင္မ်ားက သံုးသပ္ၾကပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ သမၼတရီဂင္ လက္ထက္ ၁၉၈၂ခုႏွစ္မွာေတာ့ အေမရိကန္ရဲ႕ Sanction လက္နက္ ထိေရာက္မႈမရိွ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ အျဖစ္အပ်က္က ပိုလန္ႏိုင္ငံမွာပါ။ ကြန္ျမဴနစ္ပိုလန္အစိုးရက စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေၾကညာၿပီး Solidarity Trade Union ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ ႏိွပ္ကြပ္လိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ပိုလန္ႏိုင္ငံအေပၚ အေမရိကန္က Sanction လက္နက္ သံုးပါေတာ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕ အေနာက္ဥေရာပ မဟာမိတ္မ်ားက အျပင္းအထန္ ဆန္႔က်င္ ခဲ့ၾကလုိ႔ အဆံုးမေတာ့ အဲဒီ Sanction ကို သမၼတရီဂင္ ျပန္လည္ ရုပ္သိမ္းလိုက္ရပါတယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ကို ၾကည့္ၿပီး ပညာရွင္ အမ်ားအျပားက အေမရိကန္ အေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ Unilateral Sanction လုပ္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ေတြ ဆံုးရႈံးခဲ့ၿပီ၊ အဓိက အခ်က္ကေတာ့ အေမရိကန္ စီးပြားေရး အဖဲြ႔အစည္းေတြ၊ ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြရဲ႕ ကမာၻအႏွံ႔ ျဖန္႔က်က္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္စြမ္းဟာ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ဥပေဒ လႊမ္းၿခံဳႏိုင္မႈ ျပင္ပကို အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ေရာက္ေနခဲ့ၿပီ၊ အေမရိကန္က သူ႔ရဲ႕မဟာမိိတ္မ်ားအေပၚ စီးပြားေရးအရ လႊမ္းမိုးႏိုင္မႈ အတိုင္းအတာလည္း က်ဆင္းသြားခဲ့ၿပီလုိ႔ သံုးသပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီအျပင္ ဥပေဒနယ္ပယ္ အတြင္းမွာလည္း ေမးခြန္းမ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။ ျပည္ပအစိုးရမ်ား နဲ႔ ပူးေပါင္း လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံစံုေကာ္ပိုေရးရွင္းႀကီးမ်ား အေနနဲ႔ “အေမရိကန္ ျပည္တြင္းမွာ ေရးဆြဲထားတဲ့ ဥပေဒမ်ားကို ျပည္ပမွာ ဘယ္ေလာက္ အတိုင္းအတာအထိ လုိက္နာသင့္ပါသလဲ” ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းပါပဲ။

အဲဒီႏွစ္မ်ားကစၿပီး အေမရိကန္ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရးရာမူဝါဒမ်ားကို Sanction Instrument သံုးၿပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ က်ဆင္းသြားလိုက္တာ စစ္ေအးကာလ အလြန္မွာေတာ့ ဒီ Sanction လက္နက္ကို တြင္တြင္ က်ယ္က်ယ္နဲ႔ ျပန္လည္ အသံုးျပဳမႈကို ျမင္ေတြ႔လာရပါတယ္။ အသစ္ ေရးဆြဲထားတဲ့ ဥပေဒမ်ားမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ ႏိုင္ငံစံု ေကာ္ပိုေရးရွင္းမ်ားကို ရာဇဝတ္ေၾကာင္းအရ အေရးယူႏိုင္တဲ့ အခ်က္မ်ား ပိုမို ထဲ့သြင္းလာသလို ပိတ္ပင္ထားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံျခား အဖဲြ႔အစည္းမ်ားကိုပါ စီးပြားေရးအရ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္ႏိုင္တဲ့ အခ်က္မ်ားကိုပါ ထည့္သြင္း လာျခင္းျဖင့္ အေမရိကန္တစ္ဦးတည္းက ေဆာင္ရြက္တဲ့ Unilateral Sanctions မ်ားရဲ႕ အာဏာစက္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ လက္ရွိ ေဆာင္ရြက္ေနဆဲ Sanctions မ်ားကို ၾကည့္ရင္ ျမန္မာျပည္ အပါအဝင္ က်ဴးဘား၊ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ အီရန္၊ အီရတ္၊ ဆီးရီးယား၊ ဆူဒန္၊ ဇင္ဘာေဘြ၊ လစ္ဗ်ား၊ ေဘာ္လကန္အေနာက္ပိုင္းက အခ်ဳိ႕ ေဒသမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္သမားနဲ႔ အၾကမ္းဖက္ အဖဲြ႔အစည္းမ်ား၊ စိန္နဲ႔ ယူေရနီယမ္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈမ်ား၊ မူးယစ္ ေဆးဝါး ထုတ္လုပ္ ေရာင္းဝယ္သူမ်ား၊ လူအမ်ား အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ ေသေၾက ဒဏ္ရာရေစမယ့္ လက္နက္မ်ားကို ထုတ္လုပ္ ေရာင္းဝယ္ေနသူမ်ားအေပၚ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေနတာကို ေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ Burmese Sanctions Programme

၁၉၈ဝ-၉ဝ ခုႏွစ္မ်ားက အသားအေရာင္ ခြဲျခားမႈစနစ္ေတြ ခ်မွတ္ က်င့္သံုးေနတဲ့ ေတာင္အာဖရိက ႏိုင္ငံ အစိုးရကို ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူတဲ့ လႈပ္ရွားမႈမ်ားရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားက ဒီ Sanction Instrument ကို ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အသံုးျပဳျဖစ္ေစဖုိ႕ တြန္းအားေပးခဲ့တဲ့ ေနာက္ခံအခ်က္တစ္ခုလုိ႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ စစ္အစိုးရရဲ႕ အတိုက္အခံမ်ားအေပၚ ရက္ရက္စက္စက္ ႏွိပ္ကြပ္မႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရးကို တန္ဖိုးမထား၊ မေလးစားမႈေတြ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ႏွစ္ရွည္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ထိန္းသိမ္းထားတာေတြဟာ ေတာင္အာဖရိက လူျဖဴအစိုးရက လူမည္းမ်ားအေပၚ ရက္စက္စြာ ႏွိပ္ကြပ္မႈမ်ား၊ မင္ဒဲလားလို လူထုေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးအေပၚ ဆက္ဆံပံုမ်ားနဲ႔ ထပ္တူညီလွပါတယ္။ ကုလသမဂၢနဲ႔အတူ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရမ်ား၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းမ်ားရဲ႕ ေတာင္အာဖရိက အစိုးရ အေပၚ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး က႑မ်ားက စလုိ႔ အားကစားနယ္ပယ္ အဆံုး ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈ ဒဏ္ခတ္မႈအသီးသီးက ေတာင္အာဖရိကရဲ႕ လြတ္လပ္ေရး ရတဲ့ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ ကတည္းက ႏိုင္ငံ့ေပၚလစီ အျဖစ္ တရားဝင္ရိွေနခဲ့တဲ့ အသားအေရာင္ ခြဲျခားတဲ့စနစ္ကို ၁၉၉၄ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ နယ္လ္ဆင္မင္ဒဲလားက ပထမဆံုး လူမည္းသမၼတအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရေစျခင္းနဲ႔အတူ အဆံုးသတ္ေစခဲ့ပါတယ္။

ဒီျဖစ္ရပ္နဲ႔အတူ Sanction Instrument ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈ အသီးအပြင့္မ်ားကို ျမင္ေတြ႔လာရတဲ့ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီအေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားက စစ္အစိုးရအေပၚ ႏိုင္ငံတကာက အေရးယူ၊ အျပစ္ဒဏ္ခတ္မႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရ မ်ားကို ေဆာ္ၾသခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီလႈပ္ရွားမႈေတြက ျမန္မာျပည္မွာ လာေရာက္ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံထားၾကတဲ့ Pepsi, Texaco နဲ႔ Unocal လို ကုမ႑ီႀကီးမ်ား အပါအဝင္ အေမရိကန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ၄ဝ ခန္႔ ျမန္မာျပည္က စြန္႔ခြာသြားဖုိ႔ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၅ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ဆီနိတ္တာ Mitch McConnell တင္ျပခဲ့တဲ့ စစ္အစိုးရအေပၚ ဘက္စံု ေထာင့္စံုက ဒဏ္ခတ္ အေရးယူေရး အဆိုျပဳစာတမ္းက U.S Sanction to Burma လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ပိုမို ေဆာင္ရြက္ၾကဖုိ႔ ေဆာ္ၾသလိုက္သလို ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူဖုိ႔ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို အားျဖည့္ ေပးလိုက္တာက ၁၉၉၆-၉၇ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း NLD ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ ပါတီဝင္မ်ား အေပၚ စစ္အစိုးရရဲ႕ ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ ႏွိပ္ကြပ္မႈမ်ား နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က နိုင္ငံတကာ အစိုးရမ်ားအား စစ္အစိုးရအေပၚ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ၾကဖုိ႔ ေဆာ္ၾသလိုက္ျခင္းမ်ားပင္ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၉၇ခုႏွစ္၊ ေမလမွာ အေမရိကန္သမၼတက Foreign Operations, Export Financing and Related Programs Appropriations Act နဲ႔ International Emergency Economic Powers Act ပါ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကို အသံုးျပဳၿပီး Executive Order (E.O) 13047 ကို လက္မွတ္ေရးထုိး ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာက စလုိ႔ ယေန႔ ျမင္ေတြ႔ ၾကားသိေနရတဲ့ Burmese Sanctions Programme အစျပဳခဲ့တယ္လုိ႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ၂ဝဝ၃ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လမွာေတာ့ Burmese Freedom and Democracy Act ကို အတည္ျပဳ ျပဌာန္းခဲ့ၿပီး ယင္း ဥပေဒပါ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား အရ သမၼတက E.O 13310 ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလမွာ E.O 13448 နဲ႔ ၂ဝဝ၈ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလမွာ E.O 13464 တုိ႔ ထပ္မံ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ၂ဝဝ၈ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လမွာ Burmese JADE (Junta’s Anti-Democratic Efforts) Act ကို အတည္ျပဳ ျပဌာန္းခဲ့ျပန္ပါ တယ္။ အထက္ပါ အက္ဥပေဒမ်ားနဲ႔ သမၼတရဲ႕ Executive Orders မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔အတြက္ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ႕ ဘ႑ာေရးဌာနႀကီးက Burmese Sanctions Regulations (BSR) ေရးဆြဲျပဳစုၿပီး သူ႔ရဲ႕ဌာနတစ္ခု ျဖစ္တဲ့ Office of Foreign Assets Control (OFAC) က Burmese Sanctions Programme ကို စီမံခန္႔ခြဲပါတယ္။

အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ စစ္အစိုးရအေပၚ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈမ်ားကို ၾကည့္ရင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ အဖဲြ႔အစည္းမ်ား အပါ အဝင္ အျခားေသာ ႏိုင္ငံျခားသား၊ ႏုိင္ငံျခား အဖဲြ႔အစည္းမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈအသစ္မ်ား မျပဳလုပ္ရန္ တားျမစ္ျခင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ကုန္ပစၥည္းမ်ား တင္သြင္းမႈကို ပိတ္ပင္ျခင္း၊ စစ္အစိုးရပုိင္ လုပ္ငန္းမ်ားရဲ႕ ေငြေၾကးလည္ပတ္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ စစ္အစုိးရကို အေထာက္ပံ့ ေပးေနတဲ့ ျမန္မာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အပါအဝင္ စစ္အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ သူတုိ႕ရဲ႕ မိသားစုမ်ားကို နာမည္ပ်က္ စာရင္းသြင္းျခင္း၊ ေငြေၾကးပိုင္ဆိုင္မႈမ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း စတ့ဲ အခ်က္မ်ား ပါဝင္ေနတာကို ေတြ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

“ - - သူလက္ရိွႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့

ျပႆနာေတြကို

Sanctions ေၾကာင့္လုိ႔

အျပစ္တင္ပါတယ္ - - “

စစ္အစိုးရအေပၚ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆုိ႔ေရးယူျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားအေပၚ ေဝဖန္ခ်က္မ်ား

အေမရိကန္ရဲ႕ U.S sanctions on Burma အေပၚ ေဝဖန္မႈမ်ားက ျမန္မာ စစ္အစိုးရ အေပၚ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈမ်ား ေပၚေပါက္လာေစေရး ႀကိဳးပမ္းမႈအခ်ိန္ကာလကတည္းက ရိွခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္သမၼတရဲ႕ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈ အမိန္႔မ်ား ေပၚထြက္လာၿပီးသည့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ အစဥ္တစိုက္ ေဝဖန္သူမ်ား ရိွခဲ့ပါတယ္။ ေဝဖန္ ရာမွာ ထင္ရွားသူမ်ားကေတာ့ ပါေမာကၡ Robert Taylor, John Badgley, David Steinberg နဲ႔ Helen James တုိ႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အထက္ပါ ပညာရွင္မ်ားအပါအဝင္ အျခားေသာသူမ်ားရဲ႕ ေဝဖန္မႈ အစုစုတုိ႔ကို အစိတ္ အပိုင္း(၃)ခု အျဖစ္ ခြဲျခား သံုးသပ္ တင္ျပပါ့မယ္။

ပထမပိုင္းအေနနဲ႔ “Sanction လက္နက္ဟာ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ Policy Instrument မဟုတ္ေၾကာင္း” ဆိုတဲ့အခ်က္ကို အသားအေရာင္ခြဲျခားမႈ၊ လူမည္းမ်ားအေပၚ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ားအတြက္ ေတာင္အာဖရိကအစိုးရအေပၚ အေရးယူ ပိတ္ဆုိ႔မႈလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ခဲ့စဥ္ကအေျခအေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အေျခအေန ကြဲျပား ျခားနားမႈမ်ားကို ရွင္းျပၿပီး ေတာင္အာဖရိက လူျဖဴအစိုးရအေပၚ ေအာင္ျမင္မႈေတြ ရခဲ့သလို ျမန္မာ စစ္အစိုးရအေပၚ ေအာင္ျမင္မႈရမယ္ ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း အစခ်ီလုိ႔ ဥပမာေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိးေပးၿပီး ေဝဖန္ ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ အဓိက အခ်က္မ်ားအေနနဲ႔ -

အခ်က္အခ်ာက်တဲ့ အစိုးရအဖဲြ႔ေတြ၊ ကမာၻအဆင့္နဲ႔ ေဒသဆိုင္ရာ အဆင့္ အဖဲြ႔အစည္းမ်ား၊ အိမ္နီးနားခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ပူးေပါင္း ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္မႈကိုၾကည့္ရင္ ေတာင္အာဖရိက အေရးမွာတုန္းက တညီတညြတ္တည္း ပါဝင္ခဲ့ၾကေပမယ့္ ယခု ျမန္မာ့အေရးမွာေတာ့ မတူညီၾကတဲ့ အမ်ဳိးသားေရး အက်ိဳး စီးပြားမ်ားကို အေျခခံၿပီး မတူညီတဲ့ ရွဳျမင္သံုးသပ္ပံုနဲ႔ မူဝါဒမ်ား၊ ကြဲျပားတဲ့ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ပူးေပါင္း ပါဝင္ေဆာင္ရြက္မႈဟာ မတူညီႏိုင္၊ တထပ္တည္း မက်ႏိုင္တဲ့ အေျခအေန၊

နဝတ/နအဖလက္ထက္ ျပည္တြင္း အသားတင္ ထုတ္ကုန္ စုစုေပါင္းတန္ဖိုးမွာ ျပည္ပပုိ႔ကုန္ အခန္းက႑ရဲ႕ ပါဝင္မႈတန္ဖိုး အေတာ္နည္းေနတဲ့ အခ်က္ကို ၾကည့္ရင္ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာ့ျပည္ပ ပုိ႔ကုန္မ်ားကို ပိတ္ပင္တားဆီးမယ့္ နည္းလမ္းဟာ စစ္အစိုးရကို ထိေရာက္စြာ ဖိအားေပးႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းတစ္ခု မျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေန၊

နဝတ/နအဖလက္ထက္ ျပည္ပ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈက႑ကို ၾကည့္ရင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက စီးပြားေရး လုပ္ငန္း အစုစုတုိ႔ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံ ထားရိွမႈ ပမာဏဟာ အနည္းစုသာ ျဖစ္လုိ႔ ျမန္မာျပည္မွာ အေမရိကန္ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈကို တားဆီးမယ့္ အစီအစဥ္ဟာ မထိေရာက္ႏိုင္ေၾကာင္းနဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ ေနရာကို တရုတ္နဲ႔ အာဆီယံႏိုင္ငံ မ်ားက ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈမ်ားေတြနဲ႔ စစ္အစိုးရက အသာေလး ျဖည့္စြက္သြားႏိုင္ပံု၊

အဆံုးစြန္အားျဖင့္ တခ်ိန္က အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားမွာသာ ရရိွႏိုင္တဲ့ က်န္းမာေရး ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားကို ယေန႔ ကာလမွာ ကမာၻစံခ်ိန္မီွ ျဖစ္ေနတဲ့ စကၤာပူလုိ႔ ႏိုင္ငံကေန စစ္အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ သူ႔မိသားစုမ်ား ရယူ ခံစားႏိုင္တာမုိ႔ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ႕ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆုိ႔မႈမ်ားကို ျမန္မာ စစ္အစိုးရက အလြယ္တကူ ေက်ာ္လႊားသြားႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းမ်ား စတဲ့အခ်က္ေတြကို ညြန္ျပ ေထာက္ျပ ေဝဖန္သမႈ ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။

Sanction လက္နက္ဟာ မသင့္ေလ်ာ္ေၾကာင္း ေထာက္ျပၾကရာမွာ ပဋိပကၡအသြင္ေဆာင္ေနတဲ့ အခ်က္မ်ားလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ တဖက္က စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူျခင္းဟာ မထိေရာက္ႏိုင္ဘူး သံုးသပ္ၾကေပမယ့္ အျခား တဖက္မွာ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူျခင္းေၾကာင့္ စစ္အစိုးရမွာ အခက္ေတြ႔ၿပီး တလြဲရလဒ္ေတြ ျဖစ္လာရတယ္ လုိ႔ ေျပာၾကျပန္ပါတယ္။ ဥပမာ ပါေမာကၡ Robert Taylor ရဲ႕ Myanmar’s Political Future: Is Waiting for the Perfect the Enemy of Doing the Possible? ေဆာင္းပါးမွာ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈမ်ားေၾကာင့္ အခက္ေတြ႔ရတဲ့ စစ္အစိုးရအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားမွာ လူထုအေပၚ အတင္းအၾကပ္ လုပ္အားေပး ေစခိုင္းမႈေတြ၊ ႏိုင္ငံသားမ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားထံမွ ပံုစံအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ အလွဴေငြ ေကာက္ခံမႈေတြ၊ ေဆာင္ရြက္လာရတာ ျဖစ္ တယ္လုိ႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ထားပါတယ္။ David Steinberg ရဲ႕ တင္ျပခ်က္တစ္ခုမွာ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ပုိ႔ကုန္ ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈေၾကာင့္ ျမန္မာအထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုအခ်ဳိ႕ ပိတ္လိုက္ရျခင္းနဲ႔အတူ အဆိုပါစက္ရံုမ်ားက အလုပ္သမ မ်ား အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ရျခင္းကို အေျခခံၿပီး Sanctions မ်ားနဲ႔ အလုပ္လက္မဲ့ျပႆနာ၊ လူကုန္ကူးမႈ၊ လိင္ေဖ်ာ္ေျဖေရး လုပ္ငန္းမ်ားမွာ အမ်ဳိးသမီးငယ္မ်ား ပိုမိုဝင္ေရာက္လာမႈ စတာေတြကို ေထာက္ျပထားတာ ရိွပါတယ္။

ဒုတိယအပိုင္းအေနနဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ Sanction လက္နက္ေၾကာင့္ အေမရိကန္ရဲ႕ အမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြားမ်ား ျပန္လည္ထိခိုက္ နစ္နာေစခဲ့တဲ့ အခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ ေဝဖန္ ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ အဓိက အခ်က္မ်ားအေနနဲ႔ -

အေမရိကန္ရဲ႕ ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈ အစီအစဥ္မ်ားဟာ ျမန္မာ စစ္အစိုးရကို တရုတ္အစိုးရနဲ႔ ပိုမို နီးစပ္ေစခဲ့ၿပီး တရုတ္ျပည္အတြက္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ပိုမို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ေၾကာင္း၊ ဥပမာအားျဖင့္ စီးပြားေရး အဆမတန္ ဖြ႕ံၿဖိဳး လာျခင္းနဲ႔အတူ အေမရိကန္ၿပီးရင္ ကမာၻေပၚမွာ ဒုတိယေျမာက္ ေလာင္စာစြမ္းအင္ အသံုးျပဳမႈ အမ်ားဆံုး ျဖစ္လာတဲ့ တရုတ္ျပည္အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပထဝီ အေနအထားနဲ႔ ေလာင္စာေတြ႔ရိွမႈမ်ား အေပၚ အျမတ္ ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းက ေရနံနဲ႔ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕မ်ားကို တရုတ္ျပည္ကို သယ္ေဆာင္ရာမွာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြရိွေနတဲ့ မလကၠာေရလက္ၾကားက မသယ္ေတာ့ဘဲ ျမန္မာျပည္ကေန ပိုက္လိုင္းနဲ႔ သယ္ယူဖုိ႔ အစီအစဥ္၊ ကိုကိုးကၽြန္းမွာ ေရတပ္စခန္းခ်ဖုိ႔ ျဖစ္လာတဲ့ အစီအစဥ္၊ ျမန္မာျပည္မွာ အသစ္ေတြ႔ လာတဲ့ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕မ်ားကို တရုတ္ျပည္အတြက္ အသံုးျပဳဖုိ႔ အစီအစဥ္ စတာေတြကို ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာသည္ အိႏၵိယအတြက္ လံုၿခံဳေရးရာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား မရိွတဲ့ ႏိုင္ငံအျဖစ္ အိႏၵိယအစိုးရ အဆက္ဆက္က ယူဆသတ္မွတ္ထားခဲ့ၾကရာက ယေန႔ တရုတ္နဲ႔ ျမန္မာစစ္အစိုးရ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနသစ္မ်ားေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အိႏၵိယ-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးသစ္၊ ဗီယက္နမ္အစိုးရရဲ႕ လက္ရိွ စစ္တပ္အင္အား ေလွ်ာ့ခ်ဖုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အစီအစဥ္မ်ားသာ ၿပီးစီးခဲ့ပါက အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က အင္အားအမ်ားဆံုး ျဖစ္လာမယ့္ အေျခအေန စသည့္အခ်က္မ်ားဟာ ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္မႈကို ထိပါးလာေစမယ့္ အေျခအေနမ်ား ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး အဲဒီလို ျဖစ္လာေစဖုိ႔မွာ အေမရိကန္က လက္ရိွက်င့္သံုးေနတဲ့ Sanction မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ၾကပါတယ္။

ဒီေကာက္ခ်က္ခ်မႈမွာ အေရးပါတဲ့ အေျခခံ ယူဆခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာစစ္အစိုးရသည္ အေမရိကန္နဲ႔ ပိုပို ပူးေပါင္းလိုတဲ့ ဆႏၵရိွတယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ အေမရိကန္ရဲ႕ Sanction မ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာ-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး ေဝးခဲ့ရၿပီး တရုတ္ျပည္နဲ႔ နီးစပ္ေစခဲ့တယ္။ ဒါအျပင္ ျမန္မာျပည္မွာ ဆက္လက္ ႀကီးထြားေနေသးတဲ့ မူးယစ္ေဆးဝါး ျပႆနာမွာ အေမရိကန္က ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ အခက္အခဲမ်ား ေတြ႔ရတဲ့ အေျခအေန၊ ပိတ္ဆုိ႔ အေရးယူမႈမ်ားေၾကာင့္ HIV/AIDS လို ကူးစက္ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ထိေရာက္စြာ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေတာ့ျခင္းက အေမရိကန္ အပါအဝင္ က်န္တိုင္းျပည္မ်ားအတြက္ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေန ျပန္ျဖစ္လာေစခဲ့ပံု၊ အေမရိကန္ရဲ႕ National Interests ထိခိုက္ခဲ့ရတဲ့ အျခားအခ်က္မ်ားအျဖစ္္ ေထာက္ျပထားၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ U.S Sanctions to Burma ဟာ အေမရိကန္ရဲ႕ National Interests ထိခိုက္ခဲ့ရတယ္၊ အေမရိကန္အတြက္ Counter productive ျဖစ္တယ္၊ တနည္းအားျဖင့္ မလိုလားအပ္တဲ့ အက်ဳိးဆက္ေတြ ျဖစ္ေစခဲ့တယ္ေပါ့။

တတိယအပိုင္းအေနနဲ႔ လက္ရိွ အေမရိကန္ရဲ႕ ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာ မူဝါဒကို ျပန္လည္ သံုးသပ္ျပင္ဆင္ဖုိ႔ ေထာက္ျပ ေဝဖန္ၾကတဲ့ အခ်က္မ်ားကို စုစည္း တင္ျပပါမယ္။ အဓိက အခ်က္မ်ားအေနနဲ႔ -

ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ပထဝီဝင္ႏိုင္ငံေရး အေနအထားသည္ အၾကမ္းဖက္ဝါဒတိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ရာမွာ အာရွ အင္အား ခ်ိန္ခြင္ရွာရဲ႕ အေရးပါတဲ့ ဆံုခ်က္တစ္ခုျဖစ္တယ္၊ အေမရိကန္ရဲ႕ လက္ရိွ ျမန္မာျပည္ ဆိုင္ရာမူဝါဒနဲ႔ မူဝါဒပါ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားသည္ အေမရိကန္ရဲ႕ အၾကမ္းဖက္ဝါဒ တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ကိုယ္စားမျပဳႏိုင္ဘူးျဖစ္ေနတယ္၊

လက္ရိွမူဝါဒသည္ ျမန္မာျပည္ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားေရးမွာ NLD ဦးေဆာင္မႈ က႑ကိုသာ ဦးတည္ၿပီး စစ္တပ္ရဲ႕ အခန္းက႑ကို ေဘးဖယ္ထားတဲ့ အတြက္ စစ္တပ္ အတြင္းက ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး လုပ္လိုသူ အျခားအရာရိွမ်ားနဲ႔ အေမရိကန္တုိ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံႏိုင္မယ့္ အခြင့္အေရး၊ အေနာက္ကို လိုလားတဲ့ စစ္တပ္ အရာရိွမ်ားကို ေမြးထုတ္ ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးႏိုင္မယ့္ အခြင့္လမ္းမ်ား ေပ်ာက္ဆံုးေနတယ္၊

လက္ရိွမူဝါဒသည္ ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ ေတြ႔ျမင္ရဖုိ႔သာ ဦးစားေပးထားၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီ အားစုမ်ား ႏိုင္ငံ အာဏာရၿပီးေနာက္ပိုင္း ေဆာင္ရြက္ရမယ့္၊ ရင္ဆိုင္ရမယ့္ အေျခအေနမ်ားကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားျခင္း မရိွေသးဘူး၊ အထူးသျဖင့္ စစ္တပ္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကေန အရပ္ဘက္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို အသြင္ေျပာင္းတဲ့အခါ အေရးအႀကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ စြမ္းေဆာင္ရည္ ေကာင္းတဲ့ အစိုးရ ဌာနမ်ား၊ အရပ္ဘက္ ဝန္ထမ္းမ်ား ျဖစ္လာေစေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရယူထားတဲ့ သုိ႔မဟုတ္ လက္နက္ စြဲကိုင္လ်က္ရိွတဲ့ အဖဲြ႔အသီးသီး နဲ႔ ဆက္ဆံေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ ထိန္းသိမ္း တည္ေဆာက္ေရး ဆိုင္ရာ အခ်က္မ်ားကို မူဝါဒမွာ ထည့္သြင္း စဥ္းစား သင့္တယ္ စသည့္ အခ်က္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

ေဝဖန္မႈ ျပဳၾကသူေတြထဲမွာ နဝတ/နအဖရဲ႕ လမ္းေၾကာင္းေပၚ ရပ္တည္ၾကတယ္လုိ႔ေတာင္ ေျပာလုိ႔ရတဲ့ ပညာရွင္ ႏွစ္ဦးကေတာ့ David Steinberg နဲ႔ Helen James တုိ႔ႏွစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ David Steinberg ရဲ႕ ‘Burma/ Myanma: A Guide for the Perplexed?’ နဲ႔ Helen James ရဲ႕ ‘Kind Solomon’s Judgement’ ေဆာင္းပါးမ်ားကို ဖတ္ၾကည့္ရင္ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ မူဝါဒ ခ်မွတ္သူမ်ားကို နအဖရဲ႕ လမ္းျပေျမပံု (၇)ခ်က္က ျမန္မာျပည္မွာ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားေစဖုိ႔မွာ လက္ေတြ႔က်တဲ့ လမ္းေၾကာင္းတစ္ခု အျဖစ္ လက္ခံၾကဖုိ႔၊ ျမန္မာျပည္ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားဖုိ႔ ေဆာင္ရြက္ရာမွာ အတိုက္အခံ အဖဲြ႔အစည္းမ်ားကို ေရွ႕တန္းတင္ျခင္း၊ ေျခာက္ျပစ္ကင္း သဲလဲစင္ ဒီမိုကေရစီကို ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းဟာ ႏိုင္ငံျခား အစိုးရမ်ားအတြက္ မွားယြင္းတဲ့ တြက္ခ်က္မႈျဖစ္ၿပီး တကယ့္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈကို လုပ္ေပးႏိုင္စြမ္းဟာ စစ္တပ္ထဲမွာသာ ရိွေၾကာင္း ေထာက္ျပကာ အစိုးရမ်ားအေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာ မူဝါဒမ်ားကို ျပင္လည္ သံုးသပ္ျပင္ဆင္ၾကဖုိ႔ ေဆာ္ၾသထားတာ ဖတ္ရပါတယ္။

ေဝဖန္ခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္ျခင္း

မူဝါဒ (policy) နဲ႔ မူဝါဒမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့နည္းလမ္းမ်ား (policy instrument) မ်ားကို သီးျခားစီ ခြဲျခားသံုးသပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္္။ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာ စစ္အစိုးရ အေပၚ အသံုးျပဳေနတဲ့ Sanction လက္နက္ဟာ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ Policy Instrument မဟုတ္ဘူး ဆိုရင္ ပိုေကာင္းမယ့္ နည္းလမ္းမ်ားကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ၿပီး ကိုယ္တိုင္လည္းက်င့္သံုး၊ အိုဘားမားအစိုးရကိုလည္း အခ်က္အလက္နဲ႔ တင္ျပၾကဖုိ႔ တာဝန္က ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီ အေရး လိုလားသူမ်ားရဲ႕ တာဝန္ျဖစ္ပါတယ္။ မိတ္ေဆြေတြပ်က္ အင္အားေတြ ျပဳန္းတီးသြားရေလာက္ေအာင္ အႀကီး အက်ယ္ ျငင္းခံုၾကရမယ့္ ကိစၥတစ္ခု မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ထင္မိပါတယ္။ လက္ရိွ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာျပည္ ဆိုင္ရာ မူဝါဒရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားဟာ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရး အတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ေနၾကသူမ်ားရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားနဲ႔ တူညီေနတယ္ ဆိုရင္ လက္ရိွ အေမရိကန္ရဲ႕ ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာ မူဝါဒ ေအာင္ျမင္မႈဟာ ဒီမိုကေရစီအေရး တိုက္ပြဲဝင္ေနၾကသူမ်ား၊ ဒီမိုကေရစီ လုိလားသူမ်ားရဲ႕ ေအာင္ပြဲနဲ႔ အတူတူပင္ ျဖစ္တာေၾကာင့္ အေမရိကန္ရဲ႕ policy instrument ထက္စာရင္ သူ႔ရဲ႕ မူဝါဒကို ပိုမို အာရံုစိုက္ ေလ့လာဖုိ႔လိုပါလိမ့္မယ္။

Sanction နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေရွ႕ေနာက္မညီတဲ့ ေဝဖန္ခ်က္အခ်ဳိ႕ကို စာဖတ္သူမ်ား ျမင္ေတြ႔ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာ၊ နယ္စပ္ေဒသမ်ားက တရားမဝင္ အလုပ္သမားျပႆနာ၊ လူကုန္ကူးမႈျပႆနာ၊ ျပည့္တန္ဆာ ျပႆနာ၊ အတင္းအၾကပ္ လုပ္အားေပးခိုင္းေစမႈ၊ စတဲ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ျပႆနာမ်ားဟာ အေမရိကန္ အစိုးရရဲ႕ စစ္အစိုးရအေပၚခ်မွတ္ ထားတဲ့ Sanctions မ်ားေၾကာင့္ ပိုမိုဆိုးရြားရတယ္ဆိုရင္ Sanctionsေတြ မရိွေတာ့ ရင္ ဒါေတြ ပေပ်ာက္သြားမွာလား ဆိုတဲ့ေမးခြန္းကို David Steinberg နဲ႔ Robert Taylor တုိ႔ကို ျပန္ေမးဖုိ႔ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။ တကယ္တမ္းက ဒီျပႆနာေတြရဲ႕ အရင္းအျမစ္ဟာ စစ္အစိုးရရဲ႕ ဆိုးရြားလွတဲ့ ဖိႏွိပ္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ၊ ကိုယ္က်ဳိးရွာ စီးပြားေရးစနစ္၊ မွားယြင္းေနတဲ့ မူဝါဒေတြ၊ တိုင္းျပည္ဝင္ေငြရဲ႕ တစ္ဝက္ေက်ာ္ကို စစ္စရိတ္အျဖစ္ သံုးေနတဲ့ အစိုးရဘတ္ဂ်က္၊ တေန႔တျခား ဆိုးရြားလာတဲ့ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈနဲ႔အတူ ညံဖ်င္းလွတဲ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈ စတဲ့ အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ Sanctions မ်ား ရုတ္သိမ္းသြားလည္း အထက္က ျပႆနာေတြဟာ ဆက္လက္ တည္ရိွ ေနဦးမယ့္အျပင္ စစ္အစိုးရရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္ေအာက္မွာ ပိုမို ဆိုးရြားလာဖုိ႔သာ ရိွပါတယ္။

“ - - ေျပလည္ေအာင္ မေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ နအဖရဲ႕

ကိစၥ အရပ္ရပ္အတြက္

NLD မွာပဲ တာဝန္ရိွသေယာင္ ဝါဒျဖန္႔ၾကပါတယ္ - - “

အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ Sanction လက္နက္ေၾကာင့္ အေမရိကန္ရဲ႕ အမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြားမ်ား ျပန္လည္ ထိခိုက္ နစ္နာ ေစခဲ့တဲ့အခ်က္မ်ားကို ေဝဖန္ေထာက္ျပၾကတယ္၊ ျပန္လည္သံုးသပ္ၾကတယ္ ဆိုတာဟာ သူ႔ႏိုင္ငံသား၊ သူ႔ပညာရွင္ေတြနဲ႔ အေ မရိကန္အစိုးရတုိ႔ သူ႔တုိ႔ရဲ႕ အမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ သူတုိ႔အလုပ္ သူတုိ႔ လုပ္ၾကတာပါ။ တနည္းအားျဖင့္ အစိုးရတစ္ရပ္ရဲ႕ လုပ္ရပ္အေပၚ အေကာင္းအဆိုး အေၾကာင္းအက်ဳိးေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဝဖန္ ေထာက္ျပၾကတာဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ထဲက ခ်စ္စရာေကာင္းတဲ့ အေလ့အထ တစ္ခုပါ။ ဒီေဝဖန္ခ်က္ကေနရတဲ့ သင္ခန္းစာက က်ေနာ္တုိ႔လည္း ကိုယ့္အလုပ္ ကိုယ္လုပ္ ၾကရပါမယ္။ ျမန္မာျပည္က လူထုႀကီးနဲ႔ အက်ဳိးစီးပြားကို ေရွ႕တန္းမတင္ အာဏာ စြဲကိုင္ထားႏိုင္ေရးနဲ႔ မိသားစု အက်ဳိးစီးပြားကို ဦးထိပ္ထားေနတဲ့ စစ္အုပ္စုရဲ႕ လုပ္ရပ္မ်ားကို ပိုမိုဖြင့္ခ်ၾကဖုိ႔၊ အတိုက္အခံ အဖဲြ႔အစည္းအသီးသီးက ခ်မွတ္ထားၾကတဲ့ မူဝါဒေတြ၊ ရည္မွန္းခ်က္၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ျပန္လည္ ဆန္းစစ္ကာ ပိုမိုထိေရာက္ေစဖုိ႔ အျပဳသေဘာ ေဆာင္တဲ့ အႀကံဳျပဳခ်က္ေတြကို ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီ အေရး လိုလားသူ အသိုင္းအဝိုင္းထဲမွာ ပိုမို လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လုိအပ္လာေနပါၿပီ။

လက္ရိွ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာ မူဝါဒကို ျပန္လည္ သံုးသပ္ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ ေထာက္ျပ ေဝဖန္ၾကတဲ့ အခ်က္မ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ အထက္က တင္ျပခဲ့သလို သူတုိ႔အလုပ္ သူတုိ႔လုပ္မွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အိုဘားမား အစိုးရက ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာ မူဝါဒမ်ားကို ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲခဲ့လုိ႔ ကိုယ္အဖဲြ႔အစည္းရဲ႕ မူဝါဒေတြနဲ႔ မတူ ကြဲျပားလာခဲ့ရင္လည္း သူမွန္တယ္၊ ကုိယ္မွားတယ္ ျဖစ္စရာ အေၾကာင္း မရိွပါဘူး။ အက်ဳိးစီးပြား Interest ေတြ ကြာျခားရင္ ရွဳျမင္ပံုနဲ႔ ခ်မွတ္တဲ့ မူဝါဒေတြ ကြာျခားလာမွာ သဘာဝ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ လုပ္ရမွာက ကြာျခားမႈေတြ ရိွလာခဲ့ရင္ မိမိအဖဲြ႔ အစည္းမ်ားရဲ႕ မူဝါဒနဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာပိုင္းဆိုင္ရာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္မႈေတြအေပၚ ရိုက္ခတ္လာမယ့္ စိန္ေခၚမႈ အသစ္ေတြ၊ အခြင့္အလမ္း အသစ္ေတြကို အေသးစိတ္ သံုးသပ္ ေဖာ္ထုတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြကို အေျခခံၿပီး ကိုယ့္အဖဲြ႔အစည္းရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ ခ်မွတ္မႈေတြ၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ အပိုင္းေတြမွာ လိုအပ္တဲ့ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေဆာင္ရြက္သြားႏိုင္ပါတယ္။

Anti-sanction campaign နဲ႔ ပစ္မွတ္ျဖစ္လာတဲ့ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္
ယေန႔ျမန္မာျပည္ကို ၾကည့္ရင္ နအဖ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသာမက သူတုိ႔ရဲ႕ သားသမီး၊ ေျမးျမစ္မ်ားကပါ ဥပေဒအေပၚမွာ ေနၾကသူမ်ားျဖစ္ၿပီး လူထုကေတာ့ သူတုိ႔သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒမ်ား ေအာက္မွာ ေနၾကရတဲ့ အျဖစ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ ပိတ္ပင္ ကန္႔သတ္ အေရးယူမႈမ်ားေၾကာင့္ နဝတ/နအဖဟာ Sanction ဥပေဒမ်ားရဲ႕ ေအာက္မွာ ေနထိုင္ေနရတဲ့ အျဖစ္ကို ေရာက္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ ဥပေဒအေပၚမွာ ေနၿပီး လူထုေပၚ စြာခ်င္တိုင္း စြာေနတဲ့ နအဖ စစ္အုပ္စုနဲ႔ သူတုိ႔သားသမီး ေျမးျမစ္မ်ားအတြက္ တကယ္ အထိနာေစတဲ့ ရိုက္ခ်က္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ ရွဳေထာင့္က ၾကည့္ရင္ အလြန္ ထိေရာက္တဲ့ ထိုးႏွက္ခ်က္တစ္ခု ျဖစ္သလို နဝတဟာ လူထုက ေရြးေကာက္ တင္ေျမာက္ထားတဲ့ အစိုးရ မဟုတ္ဘူး၊ လက္နက္အားကိုးနဲ႔ ႏိုင္ငံ့အာဏာကို ရယူထားၿပီး လူထုကို ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ စစ္အုပ္စုအျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာ အလယ္မွာ ပိုမို ထင္ရွားေပၚလြင္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတာ့ နအဖ စစ္အုပ္စုအေနနဲ႔ Sanctions ေထာက္ခံသူ ေတြအေပၚ ရန္သူလိုသေဘာထားတာ မဆန္းသလို Anti-sanction လုပ္ငန္းမ်ားကို နဝတ/နအဖ စစ္အုပ္စုက အစတည္းကေန ယေန႔အထိ အစဥ္တစိုက္ နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ လုပ္လာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ယေန႔အခ်ိန္အခါကေတာ့ နအဖက ျပဳလုပ္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ ၂ဝ၁ဝ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ နီးကပ္လာခ်ိန္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ NLD က ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါလာမယ္ဆိုရင္ ၂ဝဝ၈ ဖဲြ႔စည္းပံုအတြက္ အတိုက္အခံျပဳမႈေတြ ျပည္တြင္း/ျပည္ပမွာ အသံတိတ္သြားေစမယ္၊ ၁၉၉ဝ ရလဒ္ ေတာင္းဆိုမႈမ်ားလည္း နိဌိတံသြားၾကမယ္ ဆိုတာ နအဖ စစ္အစိုးရက ျမင္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ NLD ကို ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါေစခ်င္သလို တခ်ိန္တည္းမွာ ၁၉၉ဝ ေရြး ေကာက္ပြဲတုန္းက ရိွခဲ့တဲ့ NLD ရဲ႕အင္အားနဲ႔ အေျခအေနမ်ဳိး မရိွႏိုင္ေအာင္လုပ္ဖုိ႔လည္း လိုအပ္လာပါတယ္။ ဒီ့အတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ နအဖရဲ႕ ဗ်ဴဟာအသီးသီးမွာ Sanction ကိုအေၾကာင္းျပဳတဲ့ တခ်က္ခုတ္ သံုးခ်က္ျပတ္ Anti-sanction campaign ကလည္း ဗ်ဴဟာတစ္ခုလို ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

ပထမအခ်က္အေနနဲ႔ သူလက္ရိွႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ ျပႆနာေတြကို Sanctions ေၾကာင့္လုိ႔ အျပစ္တင္ပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ စစ္အစိုးရရဲ႕ ဆိုးရြားလွတဲ့ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ၊ မိသားစု အက်ဳိးစီးပြားကို ဦးတည္တဲ့ စီးပြားေရးစနစ္၊ မွားယြင္းေနတဲ့ မူဝါဒေတြ၊ တိုင္းျပည္ ဝင္ေငြရဲ႕ တစ္ဝက္ေက်ာ္ကို စစ္စရိတ္အျဖစ္ သံုးေနတာေတြ၊ တေန႔တျခား ဆိုးရြားလာတဲ့ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ ျပႆနာေတြရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ရလဒ္ေတြ ျဖစ္တဲ့ လုပ္အားေပး ေစခိုင္းမႈ ျပႆနာ၊ အလုပ္လက္မဲ့ျပႆနာ၊ လူကုန္ကူးမႈ ျပႆနာ၊ ေနရပ္ကို စြန္႔ခြာထြက္ေျပးၾကရတဲ့ ဒုကၡသည္မ်ား အေရး၊ မထိေရာက္တဲ့ ေရာဂါႏိွမ္နင္းေရး တုိ႔ဟာ Sanctions ေတြေၾကာင့္လုိ႔ အေၾကာင္းျပကာ ေခါင္းေရွာင္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားပါေတာ့တယ္။ David Steinberg, Robert Taylor တုိ႔ရဲ႕စာတမ္း၊ စာေစာင္မ်ားက နအဖအတြက္ Sanctions နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သံေကာင္းဟစ္ရာမွာ အသံုးျပဳလုိ႕ေကာင္းတဲ့ လက္နက္မ်ား ျဖစ္လာပါတယ္။

ဒုတိယအခ်က္အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံ့အာဏာသံုးရပ္စလံုး သူ႔လက္ထဲမွာ ရိွတယ္၊ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခြင့္လည္း သူ႔မွာပဲ ရိွတယ္ဆိုတဲ့ ၁/၉ဝ ေၾကညာခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ နအဖက သူ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္လာရတဲ့၊ သူေျဖရွင္းရမယ့္ အထက္ ေဖာ္ျပပါ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ျပႆနာေတြဟာ NLD ရဲ႕ Sanction အေပၚ ေထာက္ခံေနမႈေၾကာင့္ ဆိုၿပီး ခ်ိတ္ဆက္ေပးလုိက္ပါတယ္။ ေျပလည္ေအာင္ မေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ နအဖရဲ႕ ကိစၥအရပ္ရပ္အတြက္ NLD မွာပဲ တာဝန္ရိွသေယာင္ ဝါဒျဖန္႔ၾကပါတယ္။ တခ်ိန္က NLD ပါတီဝင္ ျဖစ္ခဲ့ဘူးသူမ်ားကို ဒီလမ္းေၾကာင္းေပၚ တင္ေပးၿပီး NLD ကို ျပန္တိုက္ခိုက္ဖုိ႔ အားေပး ပါေတာ့တယ္။ တနည္းအားျဖင့္ NLD အင္အားခ်ိနဲ႔ေစဖုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ Sanction ကို ေထာက္ခံတဲ့ အခ်က္ကို ပစ္မွတ္တစ္ခုအျဖစ္ ထားကာ လူထုနဲ႔ NLD နဲ႔ ခြဲဖုိ႔ ႀကိဳးစားရင္း NLD ပံုရိပ္ရိွခဲ့ဖူးသူ သင္းကြဲ NLD မ်ားကို ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ဖုိ႔ အတြက္ နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ကူညီေပးပါေတာ့တယ္။

တတိယအခ်က္ကေတာ့ Sanctions ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး David Steinberg, Robert Taylor, နဲ႔ Helen James တုိ႔ရဲ႕ အယူအဆေနာက္ လုိက္ၾကသူမ်ားကို ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရး ဇာတ္ခံုမွာ ေနရာတစ္ခု ေပးလိုက္ပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ အယူအဆက နအဖနဲ႔ လက္တြဲၾကဖုိ႔ ဆိုလိုရင္း ျဖစ္တာေၾကာင့္ အဲဒီ လမ္းေၾကာင္း လုိက္သူမ်ားအတြက္ တဖက္က ၾကည့္ရင္ စစ္အစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ မီဒီယာမ်ားကို အသံုးျပဳကာ သူတုိ႔ လမ္းေၾကာင္းကို နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ တင္ျပ စည္းရံုးခြင့္ ရၾကေပမယ့္ စစ္အစိုးရရဲ႕ ဖိႏွိပ္ ရက္စက္မႈမ်ားကို ရံြရွာ စက္ဆုတ္ၾကတဲ့ လူထုအမ်ားစုက ဒီလမ္းေၾကာင္း လိုက္သူမ်ားကို အခြင့္အေရးသမား၊ ဖိႏွိပ္သူနဲ႔ ပူးေပါင္း လုပ္စားသူမ်ားလုိ႔ အမည္တပ္ၾကမွာေၾကာင့္ လူထု ေထာက္ခံမႈ မ်ားမ်ား ရႏိုင္စြမ္း မရိွၾကပါဘူး။ ဒီအေျခအေနက နအဖ အႀကိဳက္ဆံုး၊ အလိုလားဆံုး ျဖစ္ၿပီး စုစည္း ညီညြတ္တဲ့၊ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က ခိုင္းတဲ့အတိုင္းလုပ္မယ့္ တမတ္သား လႊတ္ေတာ္အမတ္အုပ္စုနဲ႔ ႏွစ္ေယာက္ရိွရင္ အယူအဆ သံုးခု ထြက္မယ့္ သံုးမတ္သား လႊတ္ေတာ္အမတ္အုပ္စု အေနအထားကို ဖန္တီးဖုိ႔ အေကာင္းဆံုး အခင္းအက်င္း ျဖစ္ပါတယ္။

တနည္းအားျဖင့္ေတာ့ Anti-Sanction Campaign အေၾကာင္းျပဳကာ ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD က ဦးေဆာင္ၿပီး အတိုက္အခံမ်ား တညီတညြတ္တည္း အႏိုင္ရခဲ့တဲ့ အျဖစ္မ်ဳိး ၂ဝ၁ဝ မွာ မျဖစ္ေစရေအာင္၊ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အင္အားမ်ားကို စုစည္းၿပီး ဦးေဆာင္မႈေပးႏိုင္မယ့္ အေျခအေနတစ္ရပ္ ျဖစ္ေပၚမလာေအာင္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ ေနတဲ့ နအဖရဲ႕ ေျခလွမ္းမ်ားပင္ ျဖစ္ပါတယ္။

အဆံုးသတ္ရရင္ ..
အထက္က တင္ျပခဲ့တာေတြကို ျပန္လည္ စုစည္းရရင္ အေမရိကန္က စစ္အစိုးရအေပၚ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈေတြ လုပ္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္း၊ အဲဒီ ေဆာင္ရြက္ထားတဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြဟာ မထိေရာက္ဘူး၊ ျပန္သံုးသပ္ဖုိ႔ လိုအပ္တယ္လုိ႔ အေမရိကန္အစိုးရကို ေျပာေနၾကတဲ့အခ်က္ေတြ၊ ဒီအေျခအေနအေပၚ အခြင့္အလမ္းတစ္ခု အျဖစ္ အသံုးခ်ၿပီး နအဖက ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ Anti-sanctions campaigm မ်ားရဲ႕ တစ္ခ်က္ခုတ္ သံုးခ်က္ျပတ္ ဉာဏ္နီဉာဏ္နက္ေတြကို က႑အသီးသီးခြဲလုိ႔ တင္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္မ်ားကို ၾကည့္ရင္ Anti-sanctions campaigm မ်ားဟာ ဘာလဲ၊ ဘယ္ကို ဦးတည္ေနသလဲဆိုတာ စာဖတ္သူမ်ား အထင္အရွား ျမင္ေတြ႔ၿပီးၿပီလုိ႔ ထင္မိပါတယ္။

ဒီေတာ့ နအဖရဲ႕ Psywar လိႈင္းလံုးေတြထဲမွာ အေမ်ာမခံပဲ နအဖဟာ ျမန္မာဒီမိုကေရစီအေရးရဲ႕ ဘံုရန္သူဆိုတဲ့ သေဘာထား ဆက္လက္စြဲကိုင္ထားၾကဖုိ႔၊ ဒီမိုကေရစီအေရးအတြက္ ကြဲျပားတဲ့ရႈျမင္ပံုေတြကို လက္ခံရင္းနဲ႔ ဒီမိုကေရစီအေရး လိုလားသူမ်ားအတြင္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ပိုမိုတိုးခ်ဲ႕ တည္ေဆာက္ၾကဖုိ႔၊ အနာဂတ္ကာလ မွာ ေပၚလာႏိုင္တဲ့ စိန္ေခၚမႈအသစ္ေတြအတြက္ ကိုယ့္ရဲ႕ ဗ်ဴဟာမ်ားကို ျပန္လည္ သံုးသပ္ မြမ္းမံၾကဖုိ႔၊ အထူးသျဖင့္ အဖဲြ႔အစည္းရဲ႕ ရပ္တည္မႈဟာ ျပည္ပအစိုးရမ်ားရဲ႕ အေထာက္အပံ့အေပၚ အမီွျပဳေနရတယ္ ဆိုရင္ မိမိရဲ႕ မူဝါဒေတြကို ဆက္လက္ၿပီး ခိုင္ခိုင္မာမာ စြဲကိုင္ထားႏိုင္ဖုိ႔ အေထာက္အပံ့ေတြ ေပးႏိုင္စြမ္းတဲ့ အင္အား အစစ္အမွန္ကို ရွာေဖြၿပီး ဆက္လက္ ရပ္တည္ႏိုင္ေရး ေဆာင္ရြက္သြား ၾကဖုိ႔ လိုပါတယ္။ တစ္ခြန္းတည္းသာ ေျပာပါဆိုရင္ “က်ေနာ္တုိ႔တစ္ေတြ Proactive ျဖစ္ၾကရေအာင္”။